Charlotte: Ζεστοί Χαρούμενοι Πίδακες, Balzac?, Οι Άρχοντες της Πορφυρής Κοιλάδας, Mars: Το Τέλος των Υπερηρώων, Μαύρη Φουστανέλα… Αυτοί είναι μερικοί μόνο από τους τίτλους των κόμικς του Χρήστου Σταμπουλή, ενός από τους πιο χαρισματικούς, παραγωγικούς και… ιδιαίτερους Έλληνες δημιουργούς κόμικς.

Χαρισματικός, γιατί το ‘χει, και στη συγγραφή και στο σχέδιο. Σίγουρα, πρόκειται για μία δήλωση η οποία δεν ισχύει απαραίτητα για όλους όσους μας διαβάζουν, και εδώ βρίσκει εφαρμογή η χιλιοειπωμένη ρήση με την όρεξη και την κολοκυθόπιτα. Αλλά εδώ ακριβώς παρεισφρέει και το στοιχείο της παραγωγικότητας – ο άνθρωπος έχει φτιάξει πάνω από 10 ολοκληρωμένα κόμικς μέσα στην τελευταία δεκαετία: ε, δεν μπορεί, κάποιο θα σ’ αρέσει! Και αν όχι, σίγουρα θα εκτιμήσεις την «εκκωφαντική» ιδιαιτερότητά του, η οποία εντοπίζεται σε δύο, τουλάχιστον, σημεία: κάθε ιστορία του χαρακτηρίζεται από ένα καθαρά προσωπικό ύφος μεν, καταφέρνει δε να είναι εντελώς πρωτότυπη και διαφορετική από τις άλλες.

Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους, ένα αφιέρωμα στο συγκεκριμένο δημιουργό και τη δουλειά του, που θα αρκούνταν στην ενδεικτική αναφορά των έργων του, αναμφίβολα θα τον αδικούσε. Επομένως, αρχής γενομένης από αυτό το άρθρο, ξεκινάει ένα ενδελεχές αφιέρωμα στο Χρήστο Σταμπουλή και τα χάρτινα τέκνα του, τα κόμικς του, το οποίο θα κλείσει με μία συνέντευξη δημιουργού.

Charlotte: Ζεστοί Χαρούμενοι Πίδακες

Κάποιοι παίζουν με κούκλες, κάποιοι παίζουν με τους ανθρώπους. -Η Σαρλότ παίζει με σπαθιά…
Είναι κάποια υπερηρωίδα, μια ακόμη βλαμμένη, ή ένας άνθρωπος αυθεντικός;
Όποια κι αν είναι η απάντηση, ας την ψάξει ο αναγνώστης για τον εαυτό του.
Μόνο, προσοχή: λερώνει…

Η Σαρλότ γ@#3! και δέρνει στ’ αλήθεια και όχι για το kink.

Στη Charlotte, ο Σταμπουλής ακόμα το ψάχνει. Η ιστορία ουσιαστικά δεν έχει σενάριο. Στηρίζεται, απλά, στο δυναμικό ταμπεραμέντο της πρωταγωνίστριας, η οποία ψάχνει διαρκώς αφορμή για ξεκοιλιάσματα.

Πρόκειται για μία ιστορία πολύ φλου, συνειρμική, θα έλεγε κανείς, στην οποία αισθάνεσαι ότι ο δημιουργός προσπαθεί να συνενώσει διαφορετικά και ετερόκλητα μεταξύ τους στοιχεία: φιλοζωικές, Yakuza, παπάδες και… Χριστιανίντζα, χαρτομαντείες και έρωτες.

Όλα αυτά πλαισιώνουν τη Σαρλότ, μία επιδέξια πολεμίστρια, τύπου Uma Therman στο Kill Bill. Με το katana της στο χέρι, δε διστάζει να τα βάλει με οποιονδήποτε της μπει εμπόδιο. Μιλάμε για μία badass πρωταγωνίστρια.

Αυτό που εδώ φαίνεται να είναι το βασικό μειονέκτημα, στην πορεία της καριέρας του, ο Σταμπουλής καταφέρνει και το μετατρέπει σε πλεονέκτημα και «σήμα κατατεθέν» των ιστοριών του. Συνειρμική γραφή σε συνδυασμό με τις (συνήθως) ασπρόμαυρες σελίδες του, ένα σκίτσο που καταφέρνει να είναι ταυτόχρονα αφαιρετικό αλλά και λεπτομερές…

Το κόμικ κυκλοφόρησε το 2007 από τις εκδόσεις 9η Διάσταση. Μετά από αυτό, ο Χρήστος έστησε τη δική του εκδοτική in-k situ comix, απ’ όπου και κυκλοφορούν όλα τα επόμενα έργα του. Δεν έχω καταλάβει ακριβώς αν η Σαρλότ πήρε… «μεταγραφή» στην «πατρική στέγη», άτυπα πάντως μάλλον το έκανε, καθώς στο δικό μου αντίτυπο, το λογότυπο της 9ης Διάστασης έχει καλυφθεί από ένα αυτοκολλητάκι in-k situ comix.

Οι Άρχοντες της Πορφυρής Κοιλάδας

«Βροχή Μαγιού

έλουσε με χρώματα

την πορφυρή κοιλάδα.»

Ο μύθος της Πορφυρής Κοιλάδας έχει καταγραφεί όπως του αρμόζει. Βαθιά ανθρώπινος. Με το βάρος ενός κλασικού τραγικού έργου. Αλλά για καλή τύχη του επισκέπτη, χωρίς το ιδεολογικό κιτς του ηρωικού μυθιστορήματος, ούτε άρωμα μουχλιασμένης τραγωδίας. Κυλάει ανεπιτήδευτα το μελάνι, σαν να το βλέπουμε να ζωγραφίζει μπρος στα μάτια μας με την αμεσότητα της πρώτης εντύπωσης μια ανθρώπινη ιστορία με αληθινούς ανθρώπους. Και δεν εκπλήσσει τόσο, ότι αυτή η ελαφριά γραμμή μπορεί να αποδώσει με πιστότητα το δράμα, όσο ότι το δράμα γίνεται πιστευτό μόνο χάρη σ’ αυτήν την ελαφρότητα. Οι μυρωδιές που ξυπνά η ομίχλη στα φρέσκα χώματα, το άρωμα της δόξας, η ανάσα του θανάτου, το μεγαλείο και η μικρότητα, γνωστά και οικεία συναισθήματα, ξεχασμένοι κοινοί τόποι που μας εκπλήσσουν στο φως της Πορφυρής Κοιλάδας.

Αυτά αναφέρει στο εισαγωγικό σημείωμα, μεταξύ άλλων, ο Γιώργος Κωνσταντίνου που προλογίζει το πρώτο κόμικ του Χρήστου Σταμπουλή το οποίο έπιασα στα χέρια μου. Και το πρώτο, θαρρώ, πολύπλευρα ολοκληρωμένο κόμικ του. Μία ιστορία με αρχή, μέση και τέλος, όμορφα κατατμημένη σε 10 κεφάλαια.

Βρισκόμαστε στην Ιαπωνία των σαμουράι, των σογκούν, όλων αυτών των ιστορικών και αισθητικών στοιχείων της Άπω Ανατολής που προκαλούν δέος, θαυμασμό αλλά και περιέργεια. Μεγάλοι στρατοί, περίτεχνες πανοπλίες, ποικιλόμορφα όπλα και επιβλητικά κάστρα, εναλλάσσονται με περιποιημένους κήπους, λιτά κιμονό, αναρτημένους διακοσμητικούς κυλίνδρους από μετάξι (kakemono και makemono) και ιαπωνικά πτυσσόμενα παραβάν (byobu). Ο Σταμπουλής, είτε είναι λάτρης της ιαπωνικής ιστορίας, κουλτούρας, τέχνης, είτε πολύ καλός παρατηρητής.

Σε αυτό το υπόβαθρο, εξελίσσεται μπροστά μας μία ιστορία δύο ανθρώπων, αλλά ταυτόχρονα, ενός ολόκληρου βασιλείου. Γιατί, αυτοί οι άνθρωποι, δεν είναι τυχαίοι: είναι οι Άρχοντες της Πορφυρής Κοιλάδας. Ανώνυμοι μέχρι το τέλος, οι δύο καλύτεροι πολεμιστές της περιοχής, άντρας και γυναίκα, ενώνουν τις ζωές τους κάτω από την ευθύνη και το βάρος της εξουσίας. Όμως, πόσο εύκολο είναι τελικά να  ανταπεξέλθεις στα ηγετικά σου καθήκοντα και ταυτόχρονα να απολαμβάνεις τις ανθρώπινες χαρές όπως ο έρωτας ή ακόμα και η ίδια η ζωή;

Ήρωες που διαρκώς αμφισβητούν, προβληματίζονται, αναζητούν την αλήθεια αλλά και τον ίδιο τους τον εαυτό. Ένα μοτίβο που ο Σταμπουλής χρησιμοποιεί συχνά, εδώ κάνει για πρώτη φορά τόσο αισθητή την παρουσία του, διακριτικά ενταγμένο στο πλαίσιο μίας καλοφτιαγμένης ιστορίας, της οποίας την αφήγηση και εξυπηρετεί. Δεν είναι αυτοσκοπός, όπως, ίσως, καταλήγει να είναι στα τελευταία κεφάλαια της Μαύρης Φουστανέλας (για την οποία θα μιλήσουμε στο τελευταίο μέρος του αφιερώματος).

Ιδιαίτερη μνεία, βέβαια, πρέπει να γίνει στο σκίτσο του Σταμπουλή, το οποίο δένει άψογα με την ιστορία. Δε χρειάστηκε καθόλου να προσαρμοστεί, ή να μπει σε κάποιο καλούπι. Απλά, το φυσικό ύφος του δημιουργού τυχαίνει να ταιριάζει απόλυτα στη συγκεκριμένη ιστορία και στην ιαπωνική αισθητική, χωρίς να το ζορίζει ή να το κάνει επιτηδευμένα πιο «manga». Βέβαια, οι πολλές γραμμές, σε συνδυασμό με το ασπρόμαυρο του κόμικ, ζορίζουν λίγο το μάτι, ειδικά σε σκηνές με έντονη δράση και κίνηση, οι οποίες είναι μπόλικες, αφού υπάρχουν πολλές σκηνές πολέμου. Ωστόσο, το στήσιμο της σελίδας, οι χαρακτήρες, τα φόντα, ακόμα και η ατμόσφαιρα που αποπνέει, δένουν ταιριαστά με την ιστορία που καλείται να διηγηθεί.

Το κόμικ κυκλοφόρησε το 2010 από την in-k situ comix.

Balzac?

Αριστοκράτες, αστοί, εργάτες, τυχοδιώκτες, φυγάδες, ρομαντικοί και απόκληροι, όλοι μαζί σε μια δίνη παθών, έρωτα, ζήλιας, ίντριγκας, παιχνιδιών εξουσίας και προκλήσεων. Ακούγεται σαν έργο του Ονορέ ντε Μπαλζάκ; Ίσως! Όμως σε ένα steampunk Παρίσι ενός εναλλακτικού 19ου αιώνα, τίποτα δεν είναι ό,τι θα περίμενε κανείς. Όπως σε μια φανταστική σκακιέρα με παράξενους κανόνες…

Το πρώτο πράγμα που παρατηρεί κανείς σε αυτό το κόμικ, είναι η ιδιαίτερη εικαστική τεχνοτροπία του. Ο Χρήστος Σταμπουλής πειραματίζεται, δίνει στο σκίτσο του χρώμα και μία υποψία τρισδιάστατου, ενώ αποφεύγει σκόπιμα τα γήινα χρώματα, σε μία προσπάθεια να αποτυπωθεί και οπτικά το steampunk στοιχείο που επιδιώκει. Σίγουρα, βέβαια, παρά το χαρακτηρισμό που δίνει ο ίδιος ο δημιουργός, τα στοιχεία steampunk είναι πιο ισχνά απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς από «ένα steampunk κόμικ…»

Επίσης ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι Οι Άρχοντες της Πορφυρής Κοιλάδας και το Balzac? κυκλοφόρησαν ταυτόχρονα, και είναι παράλληλα τόσο διαφορετικά μεταξύ τους. Στο τελευταίο ερχόμαστε ενώπιον μίας αρκετά πιο ανάλαφρης ιστορίας, σε ένα εναλλακτικό Παρίσι της Βικτωριανής περιόδου, τον 19ο αιώνα. Τόσο το περιβάλλον, όσο και οι χαρακτήρες και οι συμπεριφορές τους, αποπνέουν αβίαστα την αριστοκρατική διάθεση που περιμένει κανείς από μία ιστορία τοποθετημένη σε αυτό το χωροχρονικό πλαίσιο, ακόμα και αν υπάρχουν νεωτερισμοί και φανταστικές προσθήκες.

Μονομαχίες, savoir vivre, έρωτες και ίντριγκες στους δρόμους αλλά και τα μεγάλα σαλόνια ενός Παρισιού που μάλλον δε διαφέρει και τόσο από το πραγματικό. Όλα αυτά και πολλά ακόμα, διανθισμένα από ένα λεπτό και σαρκαστικό χιούμορ, όπως αρμόζει στο οξύ πνεύμα του Γάλλου πρωταγωνιστή, Ογκύστ ντε Φουριέ, έναν αριστοκράτη που αντιμετωπίζει με κριτική ματιά την αριστοκρατική τάξη και τη φαιδρότητά της.

Εμπνευσμένο, όπως μας ενημερώνει η εισαγωγή του, από το έργο «Ανθρώπινη Κωμωδία» του Γάλλου μυθιστοριογράφου Ονορέ ντε Μπαλζάκ. Και αυτό το κόμικ κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2010, από τις εκδόσεις in-k situ comix.

–  To be continued… –