Ο Μάνος Λαγουβάρδος έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό το 2009, όταν πρωτοκυκλοφόρησε το έργο του Galaxia: μία μεγαλόπνοη ιστορία επιστημονικής φαντασίας σε συνέχειες, με εμφανείς manga σχεδιαστικές επιρροές. Η έκδοσή του κάλυψε, και ίσως συνεχίζει να το καλύπτει (παρά την αραιή συχνότητα έκδοσης), ένα σημαντικό κενό της ελληνικής παραγωγής κόμικς: αυτό των πρωτότυπων περιπετειών manga αισθητικής.

Μερικά χρόνια αργότερα, διατηρώντας, ή μάλλον δίνοντας έμφαση στην καλλιτεχνική επίδραση της ιαπωνικής σχολής, ο Μάνος επέλεξε να καλύψει ένα ακόμα εμφανές κενό της εγχώριας σκηνής κόμικς: αυτό των πρωτότυπων εφηβικών ιστοριών. Το -βραβευμένο με το Ελληνικό Βραβείο Κόμικς Καλύτερου Σχεδίου 2016– The Teenies ακολουθήθηκε από το εξίσου φρέσκο Alter-U Εναντίον Νόνικας [άνω τελεία] αμφότερα «σχολικές» ιστορίες με αναπάντεχα φυσική ροή και αργκό διαλόγους που δεν σε κάνουν να ανατριχιάζεις σα να παρακολουθείς κακομεταφρασμένη σαπουνόπερα.

Με τον Πολικό Παλαιστή, ο Μάνος έρχεται να καλύψει ακόμα ένα κενό του χώρου: αυτό των πρωτότυπων all-age ιστοριών με ζωόμορφους χαρακτήρες. Και πριν περάσουμε στο σχολιασμό του κόμικ, θα ήθελα να αξιολογήσω τον παραπάνω πρόλογο κάνοντας την ακόλουθη επισήμανση: είτε εντοπίζει με κάποιου είδους αλγόριθμο τα (ουκ ολίγα, η αλήθεια είναι) κενά που υπάρχουν στην ελληνική αγορά, είτε καταφέρνει να το κάνει ενστικτωδώς ή καθαρά από απλή σύμπτωση. Σε κάθε περίπτωση, είναι γεγονός πως έχουμε να κάνουμε με έναν δημιουργό που ούτε με τα ίδια πράγματα καταπιάνεται, ούτε οι δουλειές οι οποίες παρουσιάζει πάσχουν από έλλειψη πρωτοτυπίας – πάντα για τα ελληνικά δεδομένα.

Αυτή τη φορά, οι πάντα παρούσες manga επιρροές δίνουν χώρο σε πιο ευρωπαϊκές αναφορές. Ο μυημένος αναγνώστης θα κάνει απευθείας τον παραλληλισμό με το Blacksad, τόσο λόγω της προφανούς ομοιότητας στον τρόπο που χρησιμοποιούνται οι ζωόμορφοι χαρακτήρες σε ένα ενήλικο περιβάλλον, όσο και λόγω ευρύτερης αισθητικής και χτισίματος. Βέβαια σε καμία περίπτωση δεν έχουμε μια απόπειρα αντιγραφής, αλλά μία εμπνευσμένη προσωπική δημιουργία, μπολιασμένη από ποικίλες άλλες επιρροές από manga πολεμικών τεχνών και βιντεοπαιχνίδια όπως το Street Fighter και το Double Dragon.

Στο πρώτο τεύχος παρακολουθούμε την τροπή που παίρνει η ζωή του Πολικού Πώλυ, επιτυχημένος παλαιστής επαγγελματικής πάλης βαρέων βαρών, όταν χάνει το φίλο και συνοδοιπόρο του, Αρκτικό Άρτι, από ένα μοιραίο λάθος κατά τη διάρκεια ενός τουρνουά. Οι δύο φίλοι ήταν αχώριστοι και ανίκητοι: «δώδεκα φορές παγκόσμιοι πρωταθλητές βαρέων βαρών, οι ατρόμητοι μασίστες των χιονιών, οι σκληροτράχηλοι παλαιστές που αντέχουν κάθε κρύο, τα παγόβουνα Πολικός Πώλυ και Αρκτικός Άρτι!»

Λόγω της απώλειας, ο Πώλυ βυθίζεται στη θλίψη και εγκαταλείπει την πάλη. Ταυτόχρονα, η παλαίστρα γίνεται έρμαιο του Μόμπυ Ντικ και της «Κακιάς Φάρας» – στημένοι αγώνες και κάλπικοι πρωταθλητές, με τη χρήση κάθε αθέμιτου μέσου, στο βωμό του χρήματος.

Αν και αυτή η εξέλιξη αρχικά αφήνει αδιάφορο τον θλιμμένο Πώλυ, μία αλληλουχία γεγονότων του επιβάλλει να το ξανασκεφτεί και εν τέλει να πάρει μέρος ξανά στους αγώνες, προκειμένου να ξαναφέρει το ρινγκ στις παλιές του δόξες. Καθοριστικό ρόλο στην απόφασή του παίζει η προσέγγιση της ποντικού Μις Μους, πρώτη στην κατηγορία πούπουλο και μεγάλη φαν του, με την οποία τελικά παίρνει μέρος στο 80ό Ομαδικό Πρωτάθλημα Πάλης. Τα υπόλοιπα σας καλώ να τα ανακαλύψετε μόνοι σας, διαβάζοντας το πρώτο μέρος μιας πολλά υποσχόμενης «κλασικής» ιστορίας κόμικς.

Και λέω κλασικής, διότι εδώ ο Μάνος επιστρέφει και εξερευνά τις ρίζες της κομικσικής δημιουργίας. Στήνει μια ιστορία με ζωόμορφους χαρακτήρες, επιστρατεύει ένα μάλλον κοινότυπο σενάριο βγαλμένο από ταινίες μποξ, ενώ τα περισσότερα αφηγηματικά τρικ και οι ανατροπές είναι, μάλλον, αναμενόμενα. Και όλα αυτά, σε μία έκδοση σε συνέχειες, με τεύχη 28 σελίδων. Κι όμως, όλα αυτά τα «κλασικά» αφηγηματικά στοιχεία, χαρακτηριστικά της 9ης Τέχνης, αποπνέουν μία ιδιαίτερη φρεσκάδα.

Ο Μάνος, λοιπόν, έρχεται να μας αποδείξει πως ο καλός σεφ δε χρειάζεται εξωτικά συστατικά για να φτιάξει ένα καλό πιάτο. Και ακόμα, ότι πολύ συχνά μια καλομαγειρεμένη μακαρονάδα με κιμά μπορεί να είναι πολύ πιο γευστική από το πιο περίτεχνο πιάτο μοριακής κουζίνας. Ας αφήσουμε όμως τις επιρροές του Master Chef έξω από αυτό το κείμενο.

Στο δια ταύτα, η παραπάνω σκέψη μου αποκρυσταλλώθηκε καθώς διάβαζα το πρώτο τεύχος, και ιδιαίτερα όταν ήρθα αντιμέτωπος με ένα από τα πιο κλασικά αφηγηματικά τρικ στην ιστορία των κόμικς. Όσοι έχουν διαβάσει το κόμικ θα καταλάβουν σε τι αναφέρομαι – οι υπόλοιποι θα το καταλάβουν αμέσως, όταν το διαβάσουν. Πρόκειται για μία «ανατροπή», η οποία εκμεταλλεύεται τα χαρακτηριστικά των ζώων τα οποία δάνεισαν την εμφάνισή τους στους ήρωες, με έναν τρόπο τόσο προβλέψιμο, αφελή και οριακά παιδικό, ο οποίος ωστόσο σέβεται στο έπακρο τους (άγραφους, ίσως) κανόνες του Μέσου, αν υποθέσουμε πως υπάρχουν τέτοιοι.

Ξέρει πώς να κινηθεί στις σελίδες, πώς να στήσει τα καρέ, τόσο από θέμα σκηνοθεσίας όσο και από άποψη αλληλουχίας, εναλλάσσει το χιουμοριστικό με το δραματικό με ομαλότητα, παρουσιάζει τους χαρακτήρες τόσο όσο, φτιάχνει φυσικούς διαλόγους με ροή, κάνει τις ανατροπές τη στιγμή που πρέπει και κλείνει την ιστορία στο κατάλληλο σημείο για να δημιουργήσει, στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό, σασπένς…

Με λίγα λόγια, ο Λαγουβάρδος ανήκει σε αυτήν την πάστα δημιουργών οι οποίοι έχουν αφομοιώσει τους κανόνες της Τέχνης την οποία υπηρετούν, και αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που τα κόμικς του είναι πάντα… καλά. Και λέω «καλά» γιατί δε χρειάζεται να χρησιμοποιήσω κάποιο φαντασμαγορικό επίθετο για να περιγράψω την ποιότητα των έργων του, όπως και ο Μάνος δε χρειάζεται να καταφύγει σε περίτεχνες φανφάρες μιας ψευδεπίγραφης πρωτοτυπίας για να κερδίσει την προσοχή του αναγνώστη. Πρόκειται για έναν καλλιτέχνη που κατανοεί πλήρως και κυρίως, αβίαστα, πώς να δώσει στους αναγνώστες του αυτό ακριβώς που θέλουν: καλά κόμικς.

Αυτή η αφηγηματική μαεστρία έρχεται να συναντήσει το εκρηκτικό σχέδιο του Μάνου, το οποίο βελτιώνεται συνεχώς και εκπλήσσει με την αρτιότητά του. Πρόκειται για ένα πάντρεμα σπάνιο και σίγουρα ευτυχές, δεδομένου πως δε συναντάται συχνά στο χώρο το φαινόμενο καλλιτεχνών που ισορροπούν με δεξιότητα βετεράνου ακροβάτη τις ικανότητές τους τόσο στο σχέδιο, όσο και στο storytelling. Γι’ αυτό το λόγο, μεταξύ άλλων, θα τολμήσω να πω πως ο Μάνος Λαγουβάρδος αυτή τη στιγμή είναι ο πιο ολοκληρωμένος δημιουργός κόμικς της ελληνικής σκηνής, ένας καλλιτέχνης με πλήρη, βαθιά γνώση και άρτια εφαρμογή των κανόνων της 9ης Τέχνης. Και ο Πολικός Παλαιστής είναι ακόμα μια ευχάριστη απόδειξη.

Ο Πολικός Παλαιστής συνεχίζεται φέτος με το Τεύχος 2, ενώ το Τεύχος 1 είναι προτεινόμενο στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς 2019 στις κατηγορίες Καλύτερη Αυτοέκδοση, Καλύτερο Εξώφυλλο και Καλύτερο Σχέδιο. Του ευχόμαστε τα καλύτερα, γιατί τα αξίζει.